شاپور دوم ،نهمین پادشاه ساسانی در قرن چهارم میلادی در مدت بیست سال ایوان مدائن را ساخت. البته پادشاهان بعدی آنرا تکمیل کردند؛از جمله خسرو انوشیروان درشهر تیسفون (مدائن) کاخی دیگر بنا کرد که به کاخ سفید مشهور است. ایوان مدائن یا طاق کسری خرابهءهمان کاخ بزرگ است و ایوان شاپور توسط منصور عباسی ویران شد.
وقتی حکیم خاقانی شروانی شاعر بزرگ قرن ششم هنگام مراجعت از سفر حج از کنار ایوان مدائن عبور می کرد قصیده معروف زیر را سرود:
هان ای دل عبرت بین از دیده نظر کن هان
ایوان مدائن را آئینه ءعبرت دان
یکره ز ره دجله منزل به مدائن کن
وز دید دوم دجله بر خاک مدائن ران
از آتش حسرت بین بریان جگر دجله
خود آب شنیدستی کاتش کندش بریان
گه گه به زبان اشک آوازه ایوان را
تا آنکه بگو ش دل پاسخ شنوی ز ایوان
دندانهء هر قصری پندی دهدت نو نو
پند سر دندانه بشنو ز بن دندان
گوید که تو از خاکی ما خاک تو ایم اکنون
گامی دو سه بر ما نه اشکی دو سه هم بفشان
از نوحهء جغد الحق مائیم بدردسر
از دیده گلابی کن درد سر ما بنشان
آری چه عجب داری کاندر چمن گیتی
جغد است پی بلبل نوحه است پس از الحان
این است همان ایوان کز نقش رخ مردم
خاک در او بودی ایوان نگارستان
از اسب پیاده شو بر نطع زمین رخ نه
زیر پی پیلش بین شه مات شده نعمان
مستست زمین زیرا که خورده است بجای می
در کاس سر هرمز خون دل نوشروان
کسری و ترنج زر پرویز و به زرین
بر باد شده یکسر با خاک شده یکسان
پرویز به هر بزمی زرین تره گستردی
کردی ز بساط زر زرین تره را بسنان
پرویز کنون گمشد زان گمشده کمتر گوی
زرین تره کو بر خوان رو "کم ترکوا"بر خوان
گوئی که کجا رفتند این تاجوران یک یک
ز ایشان شکم خاک است آبستن جاویدان
خون دل شیرین است آن می که دهد رزبان
ز آب و گل پرویز است آن خم که نهد دهقان
از خون دل طفلان سر خاب رخ آمیزد
این زال سفید ابرو وین مام سیه پستان
.......
حسین نوری/داستان باستان/دفتر نشر اسلامی/ص51و52
وقتی حکیم خاقانی شروانی شاعر بزرگ قرن ششم هنگام مراجعت از سفر حج از کنار ایوان مدائن عبور می کرد قصیده معروف زیر را سرود:
هان ای دل عبرت بین از دیده نظر کن هان
ایوان مدائن را آئینه ءعبرت دان
یکره ز ره دجله منزل به مدائن کن
وز دید دوم دجله بر خاک مدائن ران
از آتش حسرت بین بریان جگر دجله
خود آب شنیدستی کاتش کندش بریان
گه گه به زبان اشک آوازه ایوان را
تا آنکه بگو ش دل پاسخ شنوی ز ایوان
دندانهء هر قصری پندی دهدت نو نو
پند سر دندانه بشنو ز بن دندان
گوید که تو از خاکی ما خاک تو ایم اکنون
گامی دو سه بر ما نه اشکی دو سه هم بفشان
از نوحهء جغد الحق مائیم بدردسر
از دیده گلابی کن درد سر ما بنشان
آری چه عجب داری کاندر چمن گیتی
جغد است پی بلبل نوحه است پس از الحان
این است همان ایوان کز نقش رخ مردم
خاک در او بودی ایوان نگارستان
از اسب پیاده شو بر نطع زمین رخ نه
زیر پی پیلش بین شه مات شده نعمان
مستست زمین زیرا که خورده است بجای می
در کاس سر هرمز خون دل نوشروان
کسری و ترنج زر پرویز و به زرین
بر باد شده یکسر با خاک شده یکسان
پرویز به هر بزمی زرین تره گستردی
کردی ز بساط زر زرین تره را بسنان
پرویز کنون گمشد زان گمشده کمتر گوی
زرین تره کو بر خوان رو "کم ترکوا"بر خوان
گوئی که کجا رفتند این تاجوران یک یک
ز ایشان شکم خاک است آبستن جاویدان
خون دل شیرین است آن می که دهد رزبان
ز آب و گل پرویز است آن خم که نهد دهقان
از خون دل طفلان سر خاب رخ آمیزد
این زال سفید ابرو وین مام سیه پستان
.......
حسین نوری/داستان باستان/دفتر نشر اسلامی/ص51و52
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر